Kipar - osnovne informacije
22/11/2020 Tekst ažuriran 07/03/2021 Iskustva 0

Kipar se nalazi na severoistočnom delu Mediterana, i treće je po veličini ostrvo, posle Sardinije i Sicilije. Prostire se na 9.251 kvadratnom kilometru i ima populaciju od milion stanovnika.

Administrativno, Kipar je podeljen na šest okruga: Nikozija, Famagusta, Limasol, Larnaka, Pafos i Kirenija.

Glavni grad Kipra je Nikozija sa 240.000 stanovnika.

Ostali veliki gradovi su Limasol sa 100.952 stanovnika, Larnaka sa 62.997 stanovnika i Pafos sa 32.754 stanovnika.

Kirenija je trenutno pod turskom okupacijom, a veći deo okruga Famagusta je napušten.

Pre turske invazije 1974. godine, populaciju ostrva činilo je 82% grčkih Kiprana i 18% turskih Kiprana. Prisutne su i manjine poput Maronita, Jermena, Latina i drugih.

Nakon invazije, 37% kiparske zemlje je postalo okupirano, a 200.000 grčkih Kiprana bilo je primorano da napusti svoje domove i izbegne ka južnom delu ostrva.

U isto vreme, turski Kiprani, kao i veliki broj turskih doseljenika, preseljeni su u okupirani deo Kipra na severu.

Kiparski dijalekat oblikovan je prema arkadijskom dijalektu arhejskih kolonista. Noviji kiparski dijalekat jedan je od najspecifičnijih moderno-grčkih dijalekata, uz mnogo arkadijskih elemenata i dodataka iz srednjevekovnog perioda.

Poreklo imena Kipar

Ime Kipar su ustalili Grci tokom Homerove ere, pa se zatim proširilo na okolne zemlje. To nije ni prvo niti jedino ime ostrva. Ostrvo se takođe pojavilo na glinenim pločicama sa imenom Alasia. Ime se odnosi na različite toponime kao što su Alassos i Ailasyka. Sa imenom Kitim se pojavljuje u Bibliji, mada se ovaj naziv odnosi na oblast lociranu ka zapadu, poput Italije ili Grčke.

Etimologija imena je upitna. Prema jednoj verziji, poreklo imena Kipar dolazi od grčke reči Kyparissos, što je drvo mediteranskog čempresa, ili grčkog naziva  za kana biljku kypros. Prema drugoj verziji, koren imena potiče od naziva za bakar. 

Grčki naziv Kipar može se naći u Ilijadi i Odiseji. Kipar je takođe poznat kao Afroditino ostrvo, pošto je grčka boginja Afrodita rođena na obalama Pafosa, u blizini Petra tou Romiou. Postoje i brojna druga arhaična imena povezana sa nazivom Kipar: Kyprokranis, Pasikypros, Timokypros...

Reljef Kipra

Ostrvo ima tri glavne geografske regije. Prva su Trodos planine, koje čine vulkanske stene, uz krečnjak, pirite gvožđa i bakra, azbest i hrom. Najviši planinski vrh je Olimpus, visok 1.952 m. Planine su tokom zime uglavnom prekrivene snegom. Trodos planine se smatraju posledicom sudara evropske i afričke tektonske ploče.

Na severnoj strani nalazi se još jedan planinski venac, Kirenija, koji dostiže 1.000 m visine. Pentadaktilos je planinski masiv koji je deo planina Kirenija i prostire se 160 m uz severnu obalu. Masiv je dobio ime po tome što izgledom podseća na pet prstiju. Na planinama Kirenija nalaze se brojni istorijski zamci i manastiri poput Zamka sv. Hilariona.

Između dva planinska venca nalazi se ravnica Mesaoria, gde je lociran veći deo ostrvske agrikulture. To je najveća i najupečatljivija ravnica na ostrvu. Prostire se na 1.000 kvadratnih kilometara. Uzdiže se do 325m, pri čemu je prosečna visina oko 100 m.

Poluostrvo Akamas je rt na severozapadu ostrva na površini od 230 kvadratnih kilometara. Ovoj oblasti nije lako prići usled nedostatka kvalitetnih puteva. Zbog toga je polusotrvo bogato raznovrsnom florom i faunom. Ovde se mogu naći i mnoge geološke formacije Kipra, poput uskih i dubokih dolina, ostrvaca,  pećina i klisura poput Avakasa, pa poluostrvo predstavlja pravi geološki mozaik.

Poluostrvo Akrotiri je malo poluostrvo na južnom delu Kipra. Sa jedne strane nalazi se zaliv Episkopi, a sa druge zaliv Akrotiri sa dva rta, rtom Zeygari i rtom Gata.